Denklik; yurt dışında Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınan bir üniversiteden önlisans, lisans ya da lisansüstü programını tamamlamış olan öğrencilerin aldıkları eğitimin ve eğitim süresince sahip oldukları kazanımların, ülkemizdeki eşdeğer düzeyde verilen eğitim içeriği ile eşit derecede olduğunun tespit ve kabul edilmesidir. Bu programların sonunda alınan diplomalar; ancak denklik sağlandığı tekdirde ülkemizde geçerli olmaktadır. Denklik, Yükseköğretim Kurulu adına Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından verilmektedir.

Denkliğin kabulü adına inceleme yapılan detaylar arasında; tamamlanan yükseköğretim programının akademik derecesi, niteliği ve düzeyi ile mezun olabilmek için gerekli olan ulusal kredi ve AKTS puanlarının toplamı, öğrencilerin kazanmaları hedeflenen bilgi, beceri ve yetkinlikler yer almaktadır. Denklik belgesi ise denkliği talep edilen diplomanın ülkemizdeki hangi alanda ve düzeyde tanındığını gösteren resmi bir belgedir. Yurt dışında eğitim alma hayali kuran birçok öğrencinin çoğu kez tereddüt etmesine neden olan bu durum, YÖK denkliğinin önemi ve ayrıntıları üzerine pek çok kez araştırma yapılmasını da gerekli kılmıştır. Öyle ki bilinenin aksine YÖK denkliği ikiye ayrılmakta ve ‘tanıma’ durumu da pek çok kez denklik ile karıştırılmaktadır.

Öğrenci tarafından kayıt olunan kurum içerisinde eğitim görülen programın içeriğine yönelik olarak verilen denklikten farklı olarak tanıma; ülke dışında tamamlanan bir yükseköğretim kurumu programının, akademik derecede eğitim vermeye yetkili olduğunun Türkiye’deki Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilmesidir. Denklik, öğrencilerin mezun olduktan sonraki adımda yapacakları başvuru sonucunda alınabilmektedir. Tanımada ise daha şeffaf ve süreklilik arz eden bir akreditasyonun ve kalite güvencesinin var olması şarttır. Bununla birlikte tanıma, diplomanın alındığı yükseköğretim kurumunun, faaliyet gösterdiği ülkedeki yetkili makamlar tarafından akademik diploma ve derece vermeye resmi olarak yetkili olduğunun ispatı sonucunda mümkün olabilmektedir.

Denklik ve tanıma hizmetleri, 1983 yılından beri ülkemizde Yükseköğretim Kurulu bünyesinde sürekli olarak yürütülmektedir. Denklik işlemleri ise Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme’nin (Lizbon Sözleşmesi) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Yurt dışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılmaktadır.

YÖK Denkliği Ne İçin ve Nasıl Alınır?

denklik

Yurt dışında önlisans, lisans veya lisansüstü eğitimini tamamlayan öğrenciler tarafından alınan diplomanın ve akademik derecenin, Türkiye’de de kullanılabilmesini mümkün kılan YÖK denkliği, yine YÖK tarafından onay verilen mevcut kurumdan alınmaktadır. Bu durumda elbette ki YÖK onayı bulunmayan yabancı bir üniversiteden alınan derece, ülkemizde geçerli sayılmamaktadır.

Yükseköğretim Kurumu tarafından sunulan bu hizmette, pek çok farklı şekilde denklik kabulü verilebilmektedir. İlk olarak, öğrenci tarafından kontrol edilmesi gereken en önemli unsur; bağlı olduğu eğitim kurumunun QS World University Rankings, Times Higher Education (THE) World University Ranking, CWTS Leiden Ranking, Academic Ranking of World Universities (Shanghai) ve University Ranking by Academic Performance (URAP) tarafından yapılan dünya üniversite sıralamalarında ilk 1000 içerisine girmiş olmasıdır. Adı geçen bu kuruluşların resmi web sitelerinde her yıl üniversite sıralamalarının yer aldığı listeler yayınlanmakta ve öğrenciler de YÖK’e başvurmadan hemen önce bu listeleri inceleyebilmektedir.

Eğer mezun olunan üniversite, sıralamadaki ilk 1000 içerisinde yer almıyor ise öğrencinin, yapacağı başvurunun ardından Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemine (SYBS) bağlı girmesi gereken bir sınav bulunmaktadır. Bu sınav, öğrencinin mezun olduğu bölümle ilgidir ve bazen de ek bir YDS sınav sonucu da yine YÖK tarafından istenebilmektedir. Sınava girmesi zorunlu bulunmayan öğrenciler için de kimi zaman YÖK tarafından farklı bir sistem uygulanmaktadır. Buna göre, denkliğin sağlanması adına gerekli krediler, öğrenci tarafından Türkiye’deki ilgili bir üniversitede alınacak dersler ile tamamlanabilmektedir. SYBS sınavları genellikle yetkili kurul tarafından, öğrencinin diploması yetersiz veya şüpheli görülürse uygulanmaktadır.

Sınavın amacı; mezun olunan bölümle ilgili öğrencinin hakimiyetini, bilgisini ve yeterliliğini ölçmektir. Bu sınav çoğunlukla Eczacılık, Tıp, Diş Hekimliği, Mühendislik, Mimarlık ve Öğretmenlik gibi bölümlerden mezun öğrenciler için istenmektedir. Bununla birlikte SYBS, beşeri bölümlerden mezun olan öğrenciler için uygulanan bir sınav değildir.

YÖK Denkliği İstenen Bölümler Hangileridir?

2018 senesinde Yükseköğretim Kurumu tarafından hazırlanan bilgilendirme broşüründe yer alan metne göre, Türkiye tarafından en çok denkliğin verildiği ülkeler arasında Amerika Birleşik Devletleri ile birçok Avrupa ülkesi yer almaktadır. Yıl içerisinde denklik verilen önlisans, lisans ve lisansüstü derecelerinin tamamlandığı okullar sıralamasında ilk 10’da 9’u bu ülkelerdendir. Özellikle lisans derecesinde denklik verilen ilk 4 ülke Azerbaycan, Suriye, Bulgaristan ve Ukrayna olmuştur. Yüksek lisans derecesinde ise Amerika, Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya başta gelen ülkelerdendir. Bununla birlikte özellikle kamuda çalışmak isteyen kişilerin mezun oldukları bölümler Mimarlık, Avukatlık, Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık, Mühendislik ve Öğretmenlik gibi bölümler biriyse, muhakkak denklik almaları gerekmektedir. Özel sektörü ilgilendiren Kaptanlık, Yatırım Uzmanlığı, Ekonomi, Pilotluk, İşletme, Elektrik Elektronik Mühendisliği, Bilgisayar veya Yazılım Mühendisliği gibi bölümler için denkliğin zorunlu olmadığı durumlar da mevcuttur. Bu, işe alım esnasında başvurulacak özel sektör firmalarının tutumlarıyla da doğrudan ilgilidir. Özel sektörü doğrudan ilgilendiren benzer bölümler aynı zamanda YÖK denkliğinden muaf bölümler arasında da yer almaktadır.

Denklik Başvurusu

Denklik başvurusunda işlemler, sırasıyla şöyledir:

  • Online Başvuru: Başvuru için E-devlet’e ya da YÖK’ün resmi internet sitesine girmek ve buradaki adımları takip etmek yeterlidir.
  • Ön İnceleme: Bu süreçte mezun kişinin diplomasının teyit edilmesi adına çeşitli yazışmalar yapılmaktadır. Ayrıca pasaport ve il emniyet müdürlüklerinden alınmış yurt dışı giriş çıkış bilgileri de bu süreçte incelenmektedir.
  • İnceleme: İnceleme basamağında hem üniversitelerden akademik görüş istenmekte hem de bilim alanının danışma komisyonunun görüşleri değerlendirilmektedir. Bunun yanında başvuru dosyasının usul ve esas bakımından uygun olup olmadığı da kontrol edilmektedir.
  • Tanıma ve Denklik Komisyonu: Bu aşamada, daha önceki yapılan incelemelerin nihai sonuçları alınmakta ve karar oluşturulmaktadır.
  • Yükseköğretim Yürütme Kurulu: Son olarak ise Kurul tarafından verilen karar açıklanmakta ve denklik adına diplomanın uygun olup olmadığı veya mezun kişinin sınava girip girmemesine dair ne yönde karar verildiği, resmi olarak belirtilmektedir.

YÖK Denkliği Başvurusu İçin Gerekli Evraklar

yok-denklik

Denklik başvurusunu gerçekleştirmek için gerekli olan evraklar;

  • Denklik Başvuru Formu,
  • Mezuniyet Belgesi,
  • Transkript,
  • Tüm Belgelerin Noter Onaylı Fotokopileri ve
  • Nüfus Cüzdanı Fotokopisidir.

Bunların yanı sıra mezunun pasaportu ve Emniyet Genel Müdürlüğünden alınan giriş-çıkış belgesi de denklik başvurusu adına hazırlanan evraklar arasında yer almalıdır. Eğer kişi, pasaportunu kaybettiyse veya farklı bir nedenden olayı ibraz edemiyorsa, bu durumda ilgili makamlardan pasaportu kaybettiğine dair resmi bir yazı almak zorundadır. Okul tarafından hazırlanacak tüm belgelerin ise ıslak imzalı ve mühürlü olması zorunludur. Kopya yoluyla çoğaltılan, çıktı alınan veya üzerinde ıslak imza bulunmayan hiçbir belge, başvuru esnasında kabul edilmemektedir. Denklik başvurusunda tüm bunlarla birlikte alınan hizmet bedeli ücreti de bulunmaktadır. “Diploma Tanıma ve Denklik Başvuruları” ve “Denklik Başvurularının Yeniden İncelenmesi” talepleri için alınan bu ücret 150 TL’dir.

Denklik Belgesi Ne zaman Teslim Alınır?

Bahsi geçen tüm hazırlık ve başvuru süreçlerinin ardından uygun görüldüğü takdirde hazırlanan denklik belgesi için öncelikle başvuru yapan mezuna bir tebligat gönderilmektedir. Bunun ardından belgeyi almak için mezunun Daire Başkanlığına gelmesi gerekmektedir. Burada belge, bizzat başvuru sahibine veya yetkili makamlarca velaket verilen kişiye imza karşılığında teslim edilmektedir. Denklik belgesi posta veya elektronik yolla alınamamaktadır. Diploma Denklik Belgesi hukuki olarak kıymetli evrak kategorisinde değerlendirildiği için, elden şahsen veya vekil tarafından teslim alınması zorunludur.