Uluslararası Bakalorya (IB)
İlk olarak 1968 yılında İsviçre’nin Cenevre kentinde kar amacı gütmeyen bir vakıf olarak kurulan Uluslararası Bakalorya Organizasyonu (IBO), günümüzde Uluslararası Bakalorya (IB) adıyla dünya çapında 143 ülkede öğretilmekte ve 16-19 yaş arası öğrenciler için lisans öncesi olmak üzere hazırlanmış oldukça geniş kapsamlı bir eğitim sunmaktadır. Açılımı International Baccalaureate olan IB, dünya çapında kabul gören en akılcı ve işlevsel eğitim program olarak kabul edilmektedir. Lise veya lisans eğitimini ülkesi dışında almak isteyen öğrenciler için, ortak müfredat şansı sunan bu program; global bir çerçeve dahilinde yürütülmesiyle de birçok başarılı öğrenci tarafından tercih edilmektedir. Bununla birlikte program, güçlü bir vizyonu paylaşan, zorlu ve yüksek kaliteli uluslararası eğitim sunma özelliğiyle öğrencilerin öğrenme süreçlerini de iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Uluslararası Bakalorya, kültürlerarası anlayış ve saygı yoluyla daha iyi ve daha barışçıl bir dünya yaratmaya yardımcı olan sorgulayan, bilgili ve duyarlı gençler yetiştirme adına hazırlanmıştır. Bu amaçla kuruluş; zorlu uluslararası eğitim ve titiz değerlendirme programları geliştirmek için okullar, hükümetler ve uluslararası kuruluşlarla birlikte çalışmaktadır. Bu eğitim, dünyanın dört bir yanındaki öğrencileri, farklılıklarıyla birlikte diğer insanların da haklı olabileceğini anlayan ve yaşam boyu öğrenmeye hevesli hale gelen kişiler olmaya teşvik etmektedir. Bu 2 yıllık program seçen lise öğrencileri, bitirme sınavlarının ardından başarılı oldukları takdirde Uluslararası alanda geçerliliği bulunan IB Diploması alma hakkını kazanmaktadır. Ülkemizde de birçok okulda sunulan IB program, Milli Eğitim Bakanlığı’nın da uygun gördüğü bir biçimde hazırlanmıştır. IB, alanlar dikkate alınarak sunulan bir eğitim program olması nedeni ile lise 10. sınıfta öğrencilere bir hazırlık yılı sunmaktadır. Pre-IB adı verilen bu hazırlık yılı içerisinde, öğrencilerin daha sonradan seçecekleri mesleklere yönelik olarak geliştirilen derslerle IB program için alıştırma yapmaları sağlanmaktadır.
IB Programının Faydaları Nelerdir?
IB, öğrencilerin kendi öğrenme yollarını yönlendirmelerine ve kalıcı bir fark yaratmak adına ihtiyaç duydukları beceri ve güveni geliştirmelerine olanak tanıyan bir programdır. Güçlü bir küresel ağ tarafından desteklenen bu ödüllendirici system, ilgili meslektaşlarla işbirliği halinde çalışan öğretmenlerin de mükemmel eğitimin mimarları olarak güçlenmeleri için desteklemektedir. International Baccalaureate, dünya okullarındaki öğrenciler için benzersiz faydalar sağlamaktadır. IB sayesinde öğrenciler;
- Eleştirel düşünmeye ve karmaşık sorunları çözmeye teşvik edilir,
- Kendi öğrenme biçimlerinin farkına varır,
- Dünyadaki en yüksek dereceli üniversiteler tarafından kabul görebilecekleri bir bilgi alt yapısına sahip olur,
- Tamamıyla hakim olacakları ikinci bir dil sayesinde kültürel olarak daha bilinçli hale gelir,
- Giderek küreselleşen ve hızla değişen bir dünyada insanlarla ilişki kurabilme becerilerini geliştirir ve
- Güçlü akademik, sosyal ve duygusal özelliklere sahip olurlar.
Bu program dahilinde eğitim gören öğrencilerin, geleneksel müfredat ile eğitilen öğrencilerden akademik anlamda daha iyi performansa imza attıkları söylenebilmektedir. Yapılan araştırmalar; IB okuyan öğrencilerin üniversite eğitimlerini akranlarından daha hızlı tamamladıklarını, araştırmayı içeren üniversite düzeyindeki kurslara daha hazırlıklı hissettiklerini ve zorlu iş yükleri ve zaman yönetimi konuları ile daha iyi başa çıkabildiklerini göstermektedir. IB programlarının her biri, öğrencilerin IB eğitim profiline göre gelişmesi için özel olarak hazırlanmıştır. Profil;
- Sorgulayan,
- Bilgili,
- Düşünebilen,
- İyi İletişim Kurabilen,
- İlkeli,
- Açık Görüşlü,
- Risk Almaktan Korkmayan ve
- Dengeli olma özellikleri ile donatılmış bireylerin topluma ve tüm dünyaya kazandırılmasını misyon edinmiştir.
IB Ders Programı Nasıldır?
IB ders program içerisinde her bir diploma adayı öğrencinin alması mecburi dersler bulunmaktadır. Bu dersler altı farklı başlık içerisinde gruplandırılmıştır ve öğrencinin her grup içerisinden bir ders seçmesi zorunlu tutulmuştur. Ülkemizde sunulan IB eğitiminde ana dil ve sosyal bilimler dersleri Türkçe dilinde verilmekte, diğer tüm dersler ise İngilizce olarak uygulanmaktadır. IB diploması sahibi olmak isteyen öğrencilerin alması gereken derslerden üç ya da dört tanesi ileri düzeyde (higher level) derslerken, geri kalanı ise standart düzey (standard level) ders olmaktadır. IB, öğrencileri tam IB diplomasını almaya teşvik ederken, “önemli iş yükü çok fazla taahhüt, organizasyon ve inisiyatif gerektirir”. Bunun yerine öğrenciler, temel gereksinimler olmaksızın bir veya daha fazla bireysel IB dersine kaydolmayı seçebilirler. Bu tür öğrenciler diplomanın tamamını alamazlar. IB Diploması almak için diploma puanının en az 24 olması gerekmektedir. Buna yanı sıra öğrenciler, dersler yönelik yedili skala üzerinde not alır ve 1 çok yetersizken, 7 mükemmel anlamına gelir. Bu ek olarak öğrencilerin tamamlaması gereken bitirme tezi, bilgi kuramı ve yaratıcılık, etkinlik ve hizmet görevlerini tamamlayan öğrenciler de +3 puan alabilmektedir. Tüm bunların sonucunda alınabilecek en yüksek diploma puanı ise 45’tir.
Türkiye’de IB program bulunan birçok özel lise vardır. Bunlar arasında TED Kolejleri, KOÇ Lisesi, Doğa Kolejleri, Ahmet Ulusoy Lisesi, Özel Bilkent Lisesi, Özel Eyüpoğlu Lisesi, Özel Yüce Okulları, Üsküdar Amerikan Koleji, Özel Arı Okulları, Tarsus Amerikan Koleji, İzmir Amerikan Koleji ve Enka Okulları’dır. Program adına sunulan gruplar ve ders içerikleri şu şekildedir:
- Grup Dil ve Edebiyat Çalışmaları: Standart veya ileri düzeyde alınan bu grup eğitimde, öğrencinin genelde ana dili olmak üzere en başarılı olduğu dilde edebiyat dersleri yer almaktadır.
- Grup Dil Edinimi: Genellikle ileri düzey verilen derslerde, öğrenci ikinci bir dilde yetkinlik kazanmakta ve bu dilde edebiyat bilgisine hakim olmaktadır.
- Grup Bireyler ve Toplumlar: Hem ileri hem de standart düzey verilebilen bu grup dersleri beşeri ve sosyal bilimler konularından oluşmaktadır. Bunlar; İşletme Yönetimi, Ekonomi, Coğrafya, Tarih, Küresel Bir Toplumda Bilgi Teknolojisi (ITGS), Felsefe, Psikoloji ve Sosyal ve Kültürel Antropoloji ile Küresel Politika dersleridir. Dünya Dinleri dersi ve disiplinler arası Çevre Sistemleri ve Toplumları dersi ise yalnızca standart düzeyde sunulmaktadır.
- Grup Doğa Bilimleri – Deneysel Bilimler: Bu grup içerisindeki dersler de yine standart düzey ve ileri düzey seçenekleri ile sunulmaktadır. Bunlar; Kimya, Biyoloji, Fizik, Tasarım Teknolojisi ve Bilgisayar Bilimi dersleridir. Bunun yanı sıra ayrıca Spor, Egzersiz ve Sağlık Bilimleri ile disiplinler arası Çevre Sistemleri ve Toplumları ve Bilimin Doğası dersleri de sadece standart düzeyde sunulmaktadır.
- Grup Matematik: Cebirsel yöntemlere ve matematiksel düşünmeye önem verilen, aynı zamanda modelleme ve istatistik konularına odaklanılan derslerde; gerçek dünya uygulamalarıyla ilgili problemleri çözmek için teknolojiye de başvurulmaktadır. Bu grup derslerinde Matematik ileri düzey işlenmekte, Matematiksel Yöntemler dersi ise standart düzeyde verilmektedir.
- Grup Seçmeliler (Sanat Dersleri): Öğrenciler bu grup dersi olarak önceki beş grup içerisinden bir ders seçebilmekte veya okul müfredat programında yer alan bir dersi alabilmektedir. Bu nedenle altıncı grup derslerinin hem ileri hem de standart düzeyde verildiği söylenebilir. Diğer beş grup içerisinden ders seçmek isteyen öğrenciler için sunulan seçenekler ise genellikle Dans, Yabancı Diller, Müzik, Tiyatro, Görsel Sanatlar ve Film dersleridir.
Altı Grup Dersi Dışında IB Diploması Almak İçin Yapılması Gerekenler
Bitirme Tezi (Extended Essay/EE)
Bitirme tezi, IB Diploma Programı içerisindeki en önemli aşamalardan bir tanesidir. Bu adımda öğrencilerin, aldıkları dersler içerisinden bir konu hakkında, dipnotlar ve kaynakça hariç en az 4000 kelimeden oluşan bir kompozisyonu tamamlaması beklenmektedir. Bu süreçte öğrenci, okulundaki bir danışman öğretmenin gözetiminde çalışmaktadır.
Bilgi Kuramı (Theory of Knowledge/TOK)
IB Diploma Programı içerisinde oldukça özgün bir biçimde sunulan Bilgi Kuramı dersinde, öğrencilere bilginin biçimleri, kökeni ve kullanılma biçimleri ile geçerliliğine dair detaylı konular anlatılmaktadır. İki yıl boyunca işlenen ve müfredat programına yayılan bu ders, en az 100 ders saati süresince aktarılmaktadır.
Yaratıcılık, Etkinlik, Hizmet (Creativity, Action, Service/CAS)
Kişilerin, bir bütünlük içerisinde eğitim alması şeklinde düzenlenen IB felsefesinin temeline uygun olarak sunulan CAS çalışması da öğrencilerin iki yıl boyunca toplamda 150 saatlik bir sürede tamamlaması gereken bir zorunluluktur. Öyle ki bitirme tezi, bilgi kuramı ve yaratıcılık, etkinlik ve hizmet görevlerinin tamamlanması sonucunda ancak öğrenci diploma almaya hak kazanabilmektedir.
Üniversiteye Geçiş İçin Kaç IB Puanı Gerekir
IB Diploması alma hakkı kazanan öğrenciler, bu diplomanın geçerli olduğu üniversitelerde eğitim görmek adına en önemi atmış bulunmaktadır. Bununla birlikte her üniversitenin ve bölümün farklı not ortalaması bulunmakta bu nedenler öğrencilerin de okumak istedikleri bölüm ve üniversite ile ilgili detaylı araştırma yapması gerekmektedir. Öğrencilerin, üniversitelerin birinci sınıftan başlamaları adına genellikle en az 32 puanı kazanmış olmaları gerekmektedir. Dünya çapında ilk 50 sıralama içerisinde yer alan üniversiteler ise kayıt için çoğunlukla en az 38 IB Diploma notu istemektedir.